Start > Metody > Testowanie i ewaluacja > Ocena heurystyczna

Ocena heurystyczna

W tej metodzie grupa ekspertów ocenia zgodność poszczególnych elementów interfejsu ze standardowym zestawem specjalnych wytycznych („heurystyki") stosowanych w badaniach użyteczności.

 

Grupa kilku ekspertów (analityków) wynotowuje wszystkie niezgodności z zasadami-heurystykami, a następnie porządkuje je w kolejności od najbardziej do najmniej uciążliwych dla użytkownika. Analitycy ci rekrutowani są spośród specjalistów od tzw. „czynnika ludzkiego," interakcji człowiek-komputer lub dziedzin pokrewnych. Czasami do grupy oceniających włączane są także osoby mniej doświadczone, ze względu na ich otwartość i świeże spojrzenie na problem.

 

Ocena heurystyczna może być stosowana praktycznie w dowolnym stadium projektu, jednakże preferowane jest przeprowadzanie jej po uzyskaniu informacji o kontekście użytkownika. Pomaga to ekspertom uwzględnić okoliczności, w jakich dany produkt będzie używany.

 

Korzyści

Ocena heurystyczna pozwala na:

  • szybkie i relatywnie tanie wypracowanie informacji zwrotnej dla projektantów, oraz ocenę możliwości dalszego ulepszenia interfejsu,
  • przewidzenie wielu problemów przed testowaniem z udziałem użytkowników, co daje dużą oszczędność czasu i środków finansowych,
  • znalezienie błędów trudnych do wykrycia za pomocą metod opierających się na mierzeniu wydajności,
  • uzyskanie zgodności z powszechnie spotykanymi standardami.

Jak stosować?

Planowanie

  • Opracuj kryteria, jakimi mają się posługiwać eksperci - uwzględnij w nich scenariusze użycia produktu.
  • Zadbaj o to, by eksperci mieli wystarczająco dużo czasu na zaznajomienie się z ocenianym produktem pod kątem zamierzonych scenariuszy użycia.

Realizacja

  • Upewnij się, że eksperci są dobrze zaznajomieni ze wszystkimi istotnymi informacjami na temat kontekstu użytkownika (jaka jest grupa docelowa, zadania i sposoby użytkowania produktu).
  • Przeprowadź spotkanie, podczas którego eksperci wypracują wspólne, spójne stanowisko na temat kryteriów oceny danego produktu (ten krok może zostać pominięty jeśli jesteś pewien, że wszyscy są zgodni co do kryteriów ewaluacji).
  • Stwórz przykładowe zadania dotyczące użycia produktu (np. „zmień kolor tekstu") i przekaż je ekspertom. Podczas testowania będą oni starali się wykonać te zadania rejestrując wszystkie sytuacje, w których wystąpią problemy z użytecznością. Eksperci nie powinni komunikować się ze sobą podczas procesu testowania.

Analiza wyników

Po zakończeniu badania eksperci wypisują wszystkie zauważone problemy na wspólnej liście, a następnie nadają im rangi pod względem uciążliwości dla użytkownika i/lub problemów związanych z bezpieczeństwem użytkowania.


By uczynić analizę pełniejszą, do wspomnianej już listy wyników dołączyć można następujące dane:

  • przewidywaną proporcję znalezionych problemów (w porównaniu do teoretycznej liczby wszystkich błędów),
  • przewidywaną liczbę problemów, które można by znaleźć zwiększając liczbę ekspertów zaangażowanych w ewaluację produktu.

Szczegółowy raport przekazywany jest zespołowi projektowemu. Raport powinien jasno definiować zasady, według których nadano rangi poszczególnym problemom.

 

Modyfikacje metody

Zmiana liczby ekspertów

W celu uzyskania dokładnych danych rekomenduje się zatrudnienie od trzech do pięciu ekspertów. Zatrudnienie większej liczby osób nie powoduje znaczącego zwiększenia liczby wykrytych problemów:

Pojedynczy ekspert znajduje jedynie około 35% problemów związanych z użytecznością. Pomimo to do częstej praktyki należy zlecanie takiej jednoosobowej oceny (nierzadko bez specyficznych heurystyk) przed rozpoczęciem testowania z udziałem użytkowników.

 

Zastąpienie ekspertów członkami zespołu projektowego

W wypadku gdy znalezienie odpowiednich ekspertów jest trudne, dopuszcza się użycie przeszkolonych wcześniej członków zespołu projektowego jako ekspertów. Posunięcie to ma dodatkową zaletę - pozwala uczulić projektantów na problemy związane z użytecznością.

 

Podsumowanie

Ocena heurystyczna zaliczana jest do inspekcyjnych metod identyfikowania problemów z użytecznością. Bazuje ona na standardowych zasadach wypracowanych przez specjalistów od tzw. czynnika ludzkiego (ang. human factors). Dostarcza ona wskazówek jak ulepszyć projektowany produkt. Metoda oparta jest na subiektywnej opinii ekspertów co powoduje, że uzyskane tą drogą wyniki dostarczają danych bardziej na temat stopnia funkcjonalności interfejsu, niż na właściwościach interakcji użytkownik-produkt.

 

= = = =

Marcin Bober, 2004

 

Start > Metody > Testowanie i ewaluacja > Ocena heurystyczna