Persony

Opracowanie profilu typowego użytkownika, zwanego „personą," pozwala trafniej określić oczekiwania poszczególnych grup docelowych użytkowników systemu i przez to polepszyć jego funkcjonalność i użyteczność.

Korzyści

Stworzenie profilów użytkownika w postaci „person" pozwala na:

wyraziste scharakteryzowanie głównych grup użytkowników oraz lepsze dopasowanie funkcjonalności systemu do ich rzeczywistych potrzeb,
dokładniejszy opis docelowego środowiska użytkowania i wskazanie ewentualnych utrudnień w późniejszym wdrażaniu systemu.

Opis metody

Metoda tworzenia „person" polega na podaniu charakterystyki docelowych użytkowników poprzez:

opis jednej, charakterystycznej osoby, która reprezentuje daną grupę docelowych użytkowników,
uwzględnienie w opisie „persony" typowych celów, potrzeb i zadań realizowanych przez nią z pomocą systemu, oraz jej ogólne nastawienie do użytkowania planowanego systemu - w tym subiektywnie postrzeganych korzyści.

Profil jest definiowany przede wszystkim przez cele i oczekiwania użytkownika, w tym przez korzyści, które dana „persona" zamierza osiągnąć z użytkowania planowanego systemu.

Dane do profilu pochodzą z obserwacji i wywiadów z rzeczywistymi osobami, które w przyszłości będą korzystały z systemu w różnych rolach i na różnych stanowiskach.

Każdy profil powinien mieć nazwisko i zdjęcie „persony" (z reguły zmyślone), a dodatkowo mogą występować następujące dane:

dane osobowe, wiek, płeć, stanowisko, miejsce pracy,
opis stanowiska pracy, rodzaj problemów użytkownika i wykonywanych zadań,
z jakich informacji użytkownik korzysta w swojej pracy i skąd je pozyskuje,
informacje o relacjach organizacyjnych z firmą, klientami i innymi instytucjami,
informacje techniczne o rodzaju obecnie użytkowanego sprzętu, oprogramowania i środków łączności.

Technika „person" jest wykorzystywana przede wszystkim w projektowaniu oprogramowania dla przedsiębiorstw, jak i portali korporacyjnych przeznaczonych dla pracowników, których charakterystyki łatwiej jest przygotować (w przeciwieństwie do np. profilów użytkowników dla serwisów internetowych, do których dostęp mogą mieć wszyscy, w tym przypadkowi użytkownicy).

Aby wykorzystać tę techniki w pozyskiwaniu wymagań dla systemu, należy przygotować:

charakterystykę postaci odpowiadającej jednemu użytkownikowi systemu, który z kolei reprezentuje docelową grupę użytkowników,
opis typowych pięciu zadań wykonywanych przez użytkownika z pomocą systemu,
profile jeszcze czterech użytkowników tego samego systemu, ale pracujących na innych stanowiskach.

W ten sposób można otrzymać: 5 zadań × 5 typowych użytkowników = 25 scenariuszy, z których wynikać będzie zarys oczekiwany, podstawowej funkcjonalności systemu. Jeśli zestawy zadań użytkowników różnią się znacznie, należy to uwzględnić w przygotowywanych scenariuszach.

Przykładowa „persona": Sara Locke

Podstawowe informacje

Sara ma 25 lat i mieszka samotnie w Seattle. Jest wysportowaną kobietą średniego wzrostu, ma brązowy kolor włosów oraz zielone oczy. Nie jest mężatką, lecz pozostaje w stałym związku od 2,5 roku i wraz ze swoim chłopakiem zaczynają myśleć o ślubie. Mieszka z koleżanką, Katie, i ma 2 koty - Boba i Rufusa. Pracuje w dziale marketingu w firmie produkującej części do samolotów. Firma znajduje się w Everett, 30 kilometrów na północ od Seattle. Sara interesuje się tańcem, wyczynową jazdą na rowerze oraz snowboardingiem. Uwielbia chodzić do kina i na zakupy.

Internet

Sara korzysta z Internetu głównie w celach służbowych, lecz posiada także prywatne konto pocztowe w serwisie Hotmail, z którego korzysta codziennie podczas lunchu, i czasami rano lub wieczorem. Sara próbowała zakupów w Internecie, jednak tylko kilkakrotnie, gdyż wydało jej się to nazbyt skomplikowane. Ponieważ w pracy często musi korzystać z Sieci (poczta email oraz serwisy marketingowe), dość dobrze rozumie zasady jej działania oraz uważa się za zorientowaną w sprawach Internetu. Nie lubi spędzać zbyt dużej ilości czasu przed komputerem, woli korzystać z Internetu tylko w razie potrzeby, i lubi proste i nieskomplikowane witryny, które pozwalają jej szybko osiągnąć pożądany cel.

Zakupy w Internecie

Sara lubi kupować w Amazon i Nordstroms, ale nie ma dużego doświadczenia jeśli chodzi o inne serwisy. Kupuje głównie prezenty i od Internetu woli zakupy w sklepach. Często zdarza się, że sprawdza w Internecie szczegóły dotyczące wybranego produktu, a następnie idzie kupić go do sklepu na mieście. Jeśli Sara zdecyduje się jednak na kupno online, uważa, że cały proces jest nieco zbyt trudny.

Źródło: serwis Asterisk

= = = =

Marcin Bober, Marcin Sikorski, 2004

Materiały źródłowe:

Strony WWW:

Książki:

Cooper A., Wariaci rządzą domem wariatów, WNT, 2004. Zobacz