Start > Metody > Testowanie i ewaluacja > Inspekcje i listy kontrolne

Inspekcje i listy kontrolne

Inspekcje użyteczności (ang. usability inspection) polegają na przeprowadzeniu formalnej kontroli, w jakim stopniu produkt (lub prototyp) spełnia wcześniej zdefiniowane wymagania odnośnie użyteczności lub ergonomii.

 

Aby zmniejszyć wpływ subiektywizmu oceniających, inspekcję przeprowadza się przy pomocy specjalnego kwestionariusza ocen, który ma najczęściej postać listy kontrolnej.

 

Korzyści

  • szybkie określenie stanu spełnienia wymagań - stopnia zgodności ze stanem oczekiwanym, zwykle opisanym w pewnym dokumencie (specyfikacji, normie, itp.),
  • możliwość porównania stanu użyteczności na różnych etapach projektowania,
  • określenie obszarów wymagających korekty.

Opis metody

Inspekcja polega na dokonaniu systematycznej kontroli produktu (lub prototypu) według kolejnych pytań zawartych w liście kontrolnej.

 

Lista kontrolna zwykle podzielona jest na sekcje, odpowiadające kilkunastu głównym kryteriom oceny. W ramach każdego kryterium podane jest kilka-kilkanaście wymagań, więc typowa lista składa się z ok. 100 pytań, a przeciętna inspekcja zajmuje ok. 1-2 godzin.

 

Każde pytanie listy odpowiada jednemuwymaganiu, a ocena stanu jego spełnienia może mieć charakter:

  • binarny: odpowiedź TAK lub NIE,
  • przedziałowy: oceny liczbowe lub werbalne (np. 3, 2, 1, 0 lub TAK, NIE, TAK z zastrzeżeniem).

Oceny uzyskane podczas inspekcji podlicza się, a wyniki przedstawia się najczęściej jako:

  • procentowy stan spełnienia wymagań w zakresie kryteriów głównych,
  • listę niespełnionych wymagań i spis problemów do korekty (niekiedy jako ranking).

Kolejne etapy typowej inspekcji użyteczności to:

1. Wybór odpowiedniej listy kontrolnej (lub opracowanie własnej).

2. Przegląd wstępny wszystkich funkcji systemu i sposobu ich działania.

3. Inspekcja systemu z pomocą wybranej listy kontrolnej.

4. Opracowanie wyników inspekcji:

  • obliczenia i prezentacja graficzna ocen,
  • sformułowanie wniosków.

5. Opracowanie raportu z inspekcji:

  • kopia listy kontrolnej z zestawieniem ocen,
  • prezentacja graficzna wyników,
  • lista niespełnionych wymagań (problemów do korekty),
  • ranking istotności stwierdzonych problemów.

Uwagi i podsumowanie

  • Inspekcję użyteczności przeprowadza się najwygodniej w dwie osoby - jedna obsługuje oceniany system, druga prowadzi notatki i wypełnia listę.
  • Do przedstawienia wyników inspekcji najlepiej wcześniej opracować specjalny protokół, dostosowany do wykorzystanej listy kontrolnej. Na podstawie tego protokołu łatwiej jest później opracować raport końcowy z inspekcji.
  • Przy wyborze odpowiedniej listy kontrolnej należy zwrócić uwagę, że niektóre źródła udostępniają bardzo podobnie wyglądające kwestionariusze, które z uwagi na treść pytań służą raczej do oceny poziomu satysfakcji użytkownika. Kwestionariusze te, aczkolwiek często przydatne, nie stanowią list kontrolnych służących do oceny stopnia zgodności systemu z wcześniej udokumentowanymi wymaganiami.

= = = =

Marcin Sikorski, 2004
Start > Metody > Testowanie i ewaluacja > Inspekcje i listy kontrolne